فاز اول پروژه 550 هزار هكتاري خوزستان در حالي به مراحل پاياني خود نزديك مي‌شود كه فاز دوم طرح ياد شده همچنان با مشكل تخصيص منابع آبي مواجه است؛ مشكلي كه مي‌تواند زمان آغاز عمليات اجرايي اين فاز را به تاخير اندازد و هزينه‌هاي زيادي را به كل طرح مذكور تحميل كند.

به گزارش جام‌جم: طرح 550 هزار هكتاري كشاورزي موسوم به طرح 550‌هزار هكتاري رهبر معظم انقلاب، در سال 1375 هم زمان با سفر رهبري به خوزستان به تصويب رسيد، با اين هدف كه اولا اراضي كشاورزي رها شده در زمان جنگ دوباره زير كشت برود و براي مردم جنگ ‌زده و جوانان بيكار اين خطه اشتغال‌زايي كند و ثانيا موجب افزايش توليد و رونق اقتصادي خوزستان شود. گفتني است 500 هزار هكتار از اراضي طرح در خوزستان و 50هزار هكتار در استان ايلام است.

البته عواملي چون ناچيز بودن اعتبارات تخصيص داده شده عملا اجراي طرح را زمان بر و طولاني كرد تا اين كه 17 سال بعد، در سفر دي ماه 1392 رئيس جمهور روحاني و هيئت دولت به خوزستان، مصوب شد5/1 ميليارد دلار از محل صندوق توسعه ملي براي شتاب گرفتن طرح برداشت شود.

طي چهار سال گذشته اجراي فاز اول طرح به سرعت عملياتي شد، به‌گونه‌اي كه مراحل پاياني خود را طي مي‌كند و در همين خصوص حدود يك هفته پيش، رضا ويسه، معاون نظارت و هماهنگ‌ كننده معاون اول رئيس جمهوري از پايان يافتن گام نخست طرح تا آخر تير ماه 97 خبر داد و يادآور شد گام دوم طرح نيز پس از مطالعات دقيق اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و تامين آب شروع خواهد شد.

ويسه گفت فاز اول طرح شامل 295 هزار هكتار از اراضي تجهيز شده طرح 550 هزار هكتاري است كه هم‌ اكنون 86 درصد پيشرفت فيزيكي دارد و پس از بهره وري كامل تا پايان تيرماه، به بهره‌برداران محلي تحويل قطعي مي‌شود.

وي با تاكيد بر اين كه فاز دوم طرح نيز در كوتاه‌ترين زمان ممكن آغاز خواهد شد، افزود: برخي مقدمات اجراي فاز دوم همچون زهكش‌هاي اصلي هم‌ اكنون انجام شده، ولي اميدواريم با برنامه‌ريزي دقيق تا سال 1400 كل طرح به اتمام برسد تا مردم خوزستان و كشاورزان پرتلاش استان از مزاياي اقتصادي و اجتماعي اين طرح بهره‌مند شوند.

وعده لفظي وزارت نيرو

اما اجراي فاز دوم طرح كه مسئولان آغاز عمليات آن را سال آينده اعلام كرده‌اند، از هم‌ اكنون با چالش‌هاي مهمي چون بحث تامين منابع آبي دست به گريبان است. در واقع اگر چاره‌اي براي تامين منابع آبي طرح انديشيده نشود، تجهيز و آماده‌ سازي اراضي، زحمتي است بي‌سود و بي‌سرانجام. البته در اين زمينه اخيرا مسئولان وزارت نيرو موافقت‌ لفظي خود را با تخصيص منابع آب مورد نياز اعلام كرده‌اند، ولي هنوز هيچ مجوز رسمي از سوي اين وزارتخانه به فاز دوم اختصاص نيافته است.

عليمراد اكبري، معاون وزير جهاد كشاورزي در امور آب و خاك در اين باره به جام‌جم مي‌گويد: براساس تفاهم‌هاي اوليه طرح در دولت نهم، وزارت نيرو قرار بود براي كل مساحت طرح آب تخصيص دهد، اما در نهايت فقط براي 312 هزار هكتار در فاز اول آب تامين شد. اكبري مي‌افزايد: در عمل منابع آبي همان 312 هزار هكتار هم به‌ طور كامل تخصيص داده نشد و وزارت نيرو با وجود وعده‌هاي داده شده، فقط آب مورد نياز 295 هزار هكتار از اراضي را متقبل شد كه درنهايت اين گستره در قالب فاز اول طرح 550 هزار هكتاري خوزستان احياء شد. وي درباره تخصيص آب مورد نياز اجراي فاز دوم نيز مي‌گويد: اگرچه در مراحل ابتدايي مذاكرات اجراي فاز دوم، وزارت نيرو تاكيد بر ناكافي بودن منابع آبي داشت، اما در نهايت با دستور مستقيم رئيس‌ جمهور منابع مورد نياز فاز دوم هم تخصيص داده شد.

معاون وزير جهاد كشاورزي در امورآب و خاك، درباره حجم نهايي آب مورد نياز طرح يادآور مي‌شود كه برآوردهاي انجام شده نشان مي‌دهد خوزستان اكنون در مجموع 11 ميليارد متر مكعب آب مصرفي نياز دارد و شش ميليارد متر مكعب آب نيز از وزارت نيرو بابت اجراي طرح 550 هزار هكتاري مي‌خواهيم كه در مجموع حجم آب مورد نياز خوزستان به 17 ميليارد خواهد رسيد.

اكبري با يادآوري اين كه تاكنون 19‌ميليون متر شبكه آبرساني و 28 ميليون متر زهكشي زير زميني در فاز اول طرح صورت گرفته، درخصوص مزاياي اجراي پروژه مي‌گويد: افزايش توليدات كشاورزي، اشتغال‌زايي مستقيم وغيرمستقيم، ساماندهي و جلوگيري از مهاجرت روستاييان و گسترش امنيت اجتماعي به همراه توسعه ساختار اجتماعي از جمله دستاوردهاي طرح است كه با توجه به بيانات رهبر معظم انقلاب در زمينه اشتغال‌زايي بايد مورد نظر قرار گيرند.

 يداله شمايلي، مديرعامل موسسه جهاد نصرو مجري طرح 550 هزارهكتاري درباره تامين منابع آبي فاز دوم طرح به جام‌جم مي‌گويد: خوشبختانه طي بازديد معاون هماهنگي معاون اول رئيس‌جمهور از اراضي مربوط به فاز دوم طرح، موافقت تخصيص آب مورد نياز از وزارت نيرو دريافت شده است. شمايلي با اشاره به مشكلات مالي تكميل طرح مي‌افزايد: سازمان آب و برق خوزستان كه مسئول تكميل كانال‌هاي آبرساني در فاز اول بودند، در مراحل پاياني با كمبود منابع مالي مواجه شدند كه خوشبختانه به دستور رهبر معظم انقلاب مجوز برداشت صد ميليون دلار از 5/1 ميليارد دلار براي تكميل طرح با همكاري جهاد كشاورزي صادر شده است.

از سوي ديگر حسن علاقه‌بند، معاون اجرايي موسسه جهاد نصر نيز به ضرورت اجراي سريع فاز دوم طرح اشاره كرده و به جام‌جم مي‌گويد: در فاز اول طرح براي انجام عمليات در هرهكتار بين 16 تا 17 ميليون تومان هزينه شده است كه اگر براي آغاز فاز دوم وقفه‌اي ايجاد شود، هزينه‌هاي بيشتري به طرح تحميل مي‌شود كه در شرايط فعلي اقتصاد كشورمان منطقي نيست.

علاقه‌بند مي‌افزايد هم اكنون و با توجه به افزايش هزينه‌ها در سال‌هاي اخير نيز برآورد ما براي اجراي فاز دوم (در صورت ادامه فعاليت به صورت متوالي) حدود 5/3 ميليارد دلار است كه درصورت ايجاد وقفه برآوردهاي مالي بايد دوباره بررسي شود و به ‌طور قطع افزايش خواهد يافت.

معاون اجرايي موسسه جهاد نصر به اشتغال‌زايي طرح هم اشاره كرده و يادآور مي‌شود: براي اجراي فاز اول طرح حدود 6500 نفر به كار گرفته شده‌اند و اگر به دلايلي ادامه طرح با چالش و تاخير مواجه شود، اين تعداد فرصت شغلي در استان از ميان خواهد رفت، ضمن اين كه براي فاز دوم هم برآورد كرده‌ايم حدود 4000 نفر ديگر به كار گرفته شوند كه آن اشتغال‌زايي هم نابود مي‌شود.

علاقه‌بند به بحث تخصيص آب هم اشاره كرده و مي‌گويد: گرچه به ‌صورت ضمني موافقت‌هايي براي تخصيص آب مطرح شده، اما هنوز هيچ مجوز رسمي از سوي وزارت نيرو براي تامين آب فاز دوم صادر نشده كه همين امر در زمينه دريافت اعتبارات و انجام مراحل اداري خلل ايجاد كرده است؛ زيرا تا مجوز تخصيص آب صادر نشود، اعتباري هم براي اجراي طرح اختصاص نمي‌يابد.

گزارش مكتوب بيايد، ورود مي‌كنيم

علي بختياري، دبير كميسيون كشاورزي مجلس ورود مجلس به اين طرح و رفع مشكلات و تصميم گيري براي اختصاص اعتبارات مورد نياز را منوط به ارائه گزارشي مكتوب و رسمي از سوي وزارت جهاد كشاورزي درباره روند اجراي كار دانسته و به جام‌جم مي‌گويد: تمام اطلاعاتي كه كميسيون كشاورزي مجلس درباره طرح 550 هزار هكتاري خوزستان در اختيار دارد، از جلسات مختلف مجلس و برخي اخبار منتشر شده در رسانه‌ها بوده، درحالي كه هنوز هيچ گزارش مكتوبي از وزارتخانه ذي‌ربط دريافت نكرده است.

بختياري مي‌افزايد: كميسيون كشاورزي تصميم ‌گرفته پس از پايان بررسي بودجه سال 1397 كميته‌اي را براي بررسي و ارزيابي مراحل پيشرفت كار طرح مذكوروهمچنين بررسي مشكلات و هزينه‌هاي انجام شده به محل اجراي پروژه اعزام كند. به گفته وي، از آنجا كه كميسيون كشاورزي به‌ صورت دوره‌اي در استان‌هاي مختلف جلساتي را برگزار مي‌كند، احتمالا جلسه آينده كميسيون كشاورزي مجلس پس از پايان بررسي لايحه بودجه، در خوزستان و به منظور بررسي كل پروژه 550 هزار هكتاري برگزار شود.