فرحناز هاشمي- خبرنگار پايگاه اطلاع رساني وزارت جهاد كشاورزي:  

تبديل مين زارها به كشت زارها در اراضي مناطق مرزي كه زماني عرصه نبرد ايران و عراق بوده، كار آساني نيست. اين را كساني كه در چنين اراضي تجربه هاي جنگ و درگيري داشته اند، بهتر مي دانند. 30 هزار هكتار از كل طرح احيا و توسعه 55 هزار هكتاري اراضي ايلام براي فعاليت هاي كشاورزي در مناطق مرزي عين خوش و فكه در جنوب شرقي شهرستان دهلران و مابقي در دشت عباس، كنجانچم، هليلان و صالح آب اجرا مي شود. هر چند سابقه اين طرح در قالب طرح 550 هزار هكتاري به اواخر دهه 70 بر مي گردد، اما اجراي آن در عمل پس از تخصيص آب و تامين منابع مالي از سال 93 كليد خورده است.

مسئولان طرح وعده داده اند تا پايان تير ماه امسال، عمليات احيا و توسعه 46 هزار هكتار از كل طرح اراضي ايلام به پايان برسد و تحويل كشاورزان شود. با اين اقدام هم براي مردم بومي و جوانان ايجاد كسب و كار، توليد و درآمد زايي مي شود و هم آنهايي كه كوچ كرده اند از شهرها به روستاها باز مي گردند. كاري كه بايد سال ها پيش انجام مي شد.

به منطقه فكه (3) مي رويم. در اين منطقه، عمليات توسعه و سيستم آبياري تحت فشار در سطح 3112 هكتار بر عهده دو پيمانكارموسسه جهاد نصر است. موسسه جهاد نصر مجري طرح احيا و توسعه 550 هزار هكتاري اراضي خوزستان و ايلام مي باشد.

از اينجا تا عراق حدود 15 كيلومتر هوايي فاصله است. مكان خاصي است، زيرا خاطره رشادت و شهادت شماري از رزمندگان و سردارحسن باقري را در دل خود نهفته دارد.

به گفته كارشناسان، 20 هزار هكتار از اراضي در دشت فكه و 10 هزار در عين خوش، تحت عمليات توسعه و آب و خاك است. اما پيش از هر نوع عملياتي، بخش عمده اي از اراضي عين خوش و فكه دوبار از وجود مين ها، پاكسازي شده اند. به گفته مهندس يداله شمايلي مدير عامل موسسه جهاد نصر، يكبار توسط ستاد مين زدايي زير نظر نيروهاي مسلح كشورو بارديگر ازسوي موسسه جهاد نصر براي بالا بردن ضريب اطمينان. مي گويد: هدف از اجراي اين طرح در ايلام افزايش راندمان آبياري، كاهش مصرف آب و بازگشت در حاشيه مرزها به منظور تقويت امنيت اين نواحي است.مهندس محمد رضا مرساقيان مي افزايد: در اين 30 هزار هكتار اراضي عين خوش و فكه از روش آبياري تحت فشار كلاسيك و آبياري تيپ استفاده مي شود و تاكنون عمليات در بيش از 25 هزار هكتار از اين اراضي اجرا شده است.وي اجراي اين طرح را در خاورميانه بي نظير مي داند و اظهار مي دارد: آبياري در اين 30 هزار هكتار اراضي بدون استفاده از برق و با نيروي ثقلي انجام مي شود.

مدير ناحيه فكه و عين خوش مرساقيان درباره ميزان راندمان آبياري با اجراي اين طرح در اراضي عين خوش و فكه مي گويد: ميزان راندمان آبياري سطحي حداكثر 30 تا 40 درصد و در آبياري تحت فشار نزديك به 90 درصد است. وي اظهار مي دارد: بخش عمده اراضي عين خوش و فكه در گذشته سابقه كشت ندارد واز اين رو پيش از اجراي كار، مطالعات فيزيكي خاك و اجتماعي بر روي اين اراضي انجام شده است.

اما پرسش اين است كه در شرايط كنوني كم آبي، آب مورد نياز اين اراضي چگونه تامين مي شود و كشت چه محصولاتي در اولويت قرار دارد؟

مديرناحيه عين خوش و فكه مي گويد: بخش عمده آب اين اراضي از سد كرخه ومابقي از طريق چاه هاي موجود منطقه تامين مي شود. كشت قالب اين اراضي، محصولات استراتژيك گندم، جو، ذرت، علوفه و صيفي جات خواهد بود.

راهي ديدار از اراضي فكه (1) مي شويم. به جايي مي رويم كه قسمت محدودي از آن سابقه كشت داشته است. تعدادي از كشاورزان در اراضي تحت پوشش طرح، صيفي جات كشت كرده اند. در اين اراضي سيستم آبياري تيپ اجرا شده و بوته هاي سر سبز طالبي و هندوانه به رديف پشت سر هم سر از خاك بيرون آورده اند.

علي حق گويي، كشاورز اهل روستاي حسن قندي در شهرستان دهلران است.مي گويد: درگذشته دراين اراضي با روش آبياري غرقابي مي توانستيم روزانه يك هكتارازاراضي مان را آبياري كنيم، اما حالا با اجراي سيستم هاي آبياري تيپ، روزانه چهار هكتار زمين را آبياري مي كنيم. اين كشاورز دهلراني مي افزايد: براي 20 هكتار 10 تا 12 ساعت آب چاه مصرف مي كنيم و ميزان علف هاي هرز مزرعه هم كم شده است.

طاهر چناني يكي ديگر از كشاورزان بومي منطقه است. او 21 سالي مي شود كه به كار كشاورزي مشغول است. چناني با ابراز رضايت از نتيجه كشت و كار صيفي جات در مزرعه اش در اراضي تحت پوشش طرح ايلام، تخمين مي زند كه ازهر هكتار حدود 80 تن طالبي برداشت كند.وي از افزايش ارزش اين اراضي پس از اجراي طرح مي گويد. به گفته وي ارزش هر هكتار از اين اراضي در گذشته حداكثر يك ميليون تومان بوده، اما با اجراي اين طرح ارزش زمين 10 برابر شده است.

دست اندر كاران اين طرح نيز اميدوارند با اتمام طرح 55 هزار هكتاري بيش از 800 هزار تن به توليدات اين استان اضافه شود كه بالطبع بخشي از اين افزايش توليد، توسعه صنايع جانبي و فرآوري را مي طلبد. از اين رو لازم است، سرمايه گذاري در حوزه صنايع تبديلي و تكميلي محصولات كشاورزي در اراضي احيا شده تشويق شود.

در اين راستا موسسه جهاد نصر اما نقشه هاي بزرگتري براي طرح احيا و توسعه 550 هزار هكتاري اراضي خوزستان و ايلام دارد. اين موسسه با تفاهمي كه اخيرا با هلندي ها داشته قصد دارد با كمك استانداري ها، وزارت نيرو و سازمان هاي جهاد كشاورزي دو استان شهرك هاي كشاورزي، صنعتي و تجاري براي بخشي از اين اراضي تعريف كند.

به گفته مدير عامل جهاد نصر، ساخت اين شهرك ها با بهره گيري از الگوهاي كشورهاي توسعه يافته انجام مي گيرد.